[ Pobierz całość w formacie PDF ]
sam nie potrafi pełnić co należy , ani innych do
tego przytrzymać . Jakżeż zatem ? zagadłem ; czyż 13
ci znowu tylko jedni nieudolnymi będą , wyuczyć
się pieczołowitości, czy inni jeszcze niektórzy prócz
nich? Toć zdaje mi się, odparł Ischomach, że i w mi -
łostkach zapamiętali nic innego pojąć nie są, spo -
sobni prócz tej żądzy : ani bowiem nadzieję ani 14
zajęcie łatwo znalezć dla nich słodsze nad zachody
około pięknych chłopiąt , *) ani też zaprawdę gdy
nastawa konieczność pracy, podobna wskazać do -
tkliwszą dla nich karę, nad odciąganie ich od uko -
chanych . To też , których dostrzegę takowymi (tą
żądzą gorejącymi) , porzucam nawet próbę, stano -
wienia którego z nich Dozorcą. Jakże przecież, rze - 15
kłem , którzy pociągani są żądzą zyskiwania , czyż
i tych nie podobna wykształcić na dozieraczy spraw
rólniczych ? I owszem na Zeusa, rzekł Ischomach,
bardzo łatwo dają się przywieść do starowności
*) Miłość pięknych chłopców, tak powszechna w sta -
rożytnej Grecyi, z jakiego wynikała niewiadomie dla
tłumu, do niskiego ją ohydnej sprosności ściągają -
cego zakresu, ducha kierunku, głębsze dopiero
kraju wykazały umysły, a między temi mianowicie
Plato, którego rozmowy Fedrus i Biesiada wyłącznie
temu przedmiotowi, poświęcone. Piszący to ma
nadzieję niezadługo poznajomić czytelników swoich
i z temi arcytworami myśli starożytnej i wyrazowego
jej, że tak po. wiem, upostacienia.
53
nad temi dziełami; potrzeba im bowiem tylko po -
kazać, że zyskowną rzeczą jest właśnie staranność.
Innych zaś jeszcze, mówiłem, jeżeli powściągliwymi 16
są od tego co wskazujesz i w chęci zyskiwania
umiarkowani, jak wychowujesz, aby stali się pie -
czołowitymi o to co pragniesz? Bardzo, rzekł, pro -
stym sposobem, Sokratesie: kiedy widzę ich czu -
wających, pochwalam i nagradzać się staram, gdy
zaś zaniedbujących się, usiłuję słowem i uczynkiem
być im dotkliwym . Nuże, ozwałem się, Ischoma - 17
chu, wybaczając od mowy o ukształceniu staran -
nych, i to mi jeszcze co do tego wychowania okaż:
ażali podobną jest, będąc samemu niedbałym, uczy -
nić innych czujnymi. Bynajmniej na Zeusa, odparł; 18
ni więcej jak nie znając samemu muzyki , zrobić
muzykami innych . Trudno bowiem , gdy nauczy -
ciel coś zle pokazuje, nauczyć się dobrze to wy -
konywać , a gdy pan daje przykład niedbałości ,
trudno aby sługa stał się pilnym . %7łe się krótko 19
wyrażę, nie słyszałem, żeby domownicy złego rząd -
cy użytecznymi byli; u dobrego przecież pana wi -
działem już wprawdzie złych , lecz nie bez kary .
Któren pragnie starannymi uczynić sługi , powinien
naocznie przekonywać się o ich pracach, przezierać
je i za dobrze spełnione zasłużonemu chętnie wy -
dzielać nagrodę, jak znowu nie ociągać się z okła -
daniem sprawiedliwą karą niedbalca. Trafną , mó - 20
wił w końcu Ischomach , zdaje mi się być owa
odpowiedz barbarzyńcy , kiedy król dostawszy do -
brego konia i chcąc go jak najprędzej wypaść, za -
pytał jednego ze znających się na chowie koni :
co konia najprędzej wypasa ? ten miał mu na to
54
powiedzieć, że oko pana. Podobnie zdaje mi się,
Sokratesie, i inne rzeczy oko pana najbardziej pię -
knemi i dobremi czyni.
ROZDZIAA XIII
Kiedy zatem , ozwałem się , wpoisz to w niego 1
i to mocno, że powinien starannym być o sprawy
które zechcesz , czyż taki zdolnym już będzie do -
zorować , czyli też trzeba mu jeszcze coś innego
się nauczyć, jeżeli ma zostać dokładnym Dozorcą?
Owszem na Zeusa, rzekł Ischomach, jeszcze prze - 2
cież poznać musi, co, kiedy i jak należy czynić?
w przeciwnym razie, czyż się bez tego na więcej
przyda Dozorca jak lekarz , któryby doglądał cho -
rego rano i wieczorem przychodząc, lecz coby mo -
gło pomódz jemu, tegoby nie wiedział? Kiedy zaś 3
pozna i prace jak się odbywać powinny, czyż jesz -
cze czego, rzekłem, potrzebować będzie, czy będzie
już skończonym Dozorcą? Rządzić jeszcze (mówił)
mniemam, pracującymi powinien się nauczyć. Aza - 4
liż ty więc, zawołałem, i rządzić czynisz zdolnymi
swoich dozorców? Staram się przynajmniej, odparł 5
Ischomach . I jakże to , rzekę znowu , na bogów !
ukształcasz ich na rządzców nad ludzmi ? Zbyt
prosto, odrzekł, Sokratesie, tak iż może wyśmie -
jesz mnie słysząc. Zaprawdę, powiedziałem, nie
do śmiechu to sprawa , Ischomachu ! kto bowiem
rządzców nad ludzmi zdolen przysposabiać, jawną
[ Pobierz całość w formacie PDF ]