[ Pobierz całość w formacie PDF ]
niej umysłu, a znaczeniem teorii intencjonalności Brentano jest uznanie intencjonalności za
oznakę tego, co mentalne. Dennett łączy te dwie teorie uzasadniając swój krok
nieuniknionością użycia terminów mentalnych w języku nauk przyrodniczych. Podaje on
przykłady prac z zakresu biologii, gdzie opisywane wirusy i enzymy zachowuje się
intencjonalnie, a więc wybierają , popełniają błędy , naprawiają , unikają , dążą . One
same nie zachowują się tak, lecz my, chcąc je zrozumieć, przypisujemy im takie zachowania
używając języka intencjonalnego.
17
Tamże, s. 307.
18
Tamże, s. 308-309.
19
Tamże, s. 311-312.
http://kognitywistyka.prv.pl
16
P. CZARNECKI, Koncepcja umysłu w filozofii Daniela C. Dennetta
17
Enzym naprawiający błąd w strukturze komórki nie rozpoznaje go jako błędu i może to
oznaczać usunięcie intencjonalności z tego poziomu opisu. Niektórzy biologowie ewolucyjni
nie przypisują wszystkim strukturom autonomicznym specyficznego znaczenia
adaptacyjnego. Dzieje się tak, ponieważ takie struktury nie podlegają adaptacji do środowiska
indywidualnie, a tylko jako część organizmu. Treści adaptacyjne można wtedy przypisywać
do części organizmu pośrednio. Dopiero organizm jako całość zachowuje się zgodnie z
intencją natury, a jego części, takie jak enzymy, są tu tylko narzędziami.
Złudzenie zawartej w procesie ewolucji inteligencji powstaje na skutek ograniczenia
perspektywy postrzegania tego procesu. Wszelkie nieinteligentne posunięcia ewolucji, jako
błędy nie służące przetrwaniu, zanikają. Ludzie są póznym, wysoce wyspecjalizowanym
produktem naturalnej technologii, a wszelka intencjonalność umysłów ludzkich jest pochodną
trwającego tysiące lat procesu. Jeżeli jest jakaś intencjonalność pierwotna, to jest to
intencjonalność procesu doboru naturalnego.
1.5. Systemy intencjonalne
Dennett egzaminuje i wyjaśnia zachowanie się pewnych systemów przez przypisanie im
przekonań, pragnień, nadziei, przeczuć i innych własności intencjonalnych. Dana rzecz jest
systemem intencjonalnym [intentional system] tylko w relacji do podmiotu próbującego
wyjaśnić i przewidzieć jej zachowanie. Do przyjęcia wobec tej rzeczy możliwe są trzy
nastawienia.
Pierwsze z nich to nastawienie projektowe [design stance]. Jeżeli wiadomo jak system jest
skonstruowany lub, używając metafory komputerowej, zaprogramowany, to można
przewidzieć jego zachowanie się na podstawie stanów komputacyjnych. Przewidywanie takie
oparte jest o pojęcie funkcji, jaką zachowanie się systemu spełnia. Jest więc ono celowo
zależne, teleologiczne. Oznacza to, że projekt lub konstrukcja systemu składa się z większych
i mniejszych części funkcjonalnych, a nastawienie projektowe zakłada, że każda z tych części
funkcjonuje poprawnie. System taki przedstawić można w postaci schematu, w skład którego
wchodzą połączone ze sobą elementy. Nastawienie projektowe stosować można na różnych
poziomach opisu. Dla opisu funkcjonowania połączonych w rodzaj obwodu elementów
wystarczy przedstawić ich funkcje i wzajemne relacje, bez potrzeby wnikania w wewnętrzną
zasadę funkcjonowanie każdego z elementów z osobna. Elementy te można, na innym
poziomie opisu, rozpatrywać przy użyciu tej samej zasady nastawienia projektowego.
Zwykle nastawienie projektowe przyjmuje się dla rozpatrywania zachowania się urządzeń
mechanicznych. Dokonywane na tej zasadzie przewidywania polegają na znajomości samego
tylko projektu konstrukcji, bez uwzględniania cech fizykalnych urządzenia. Nastawieniem,
które uwzględnia aktualny stan fizykalny przedmiotu jest nastawienie fizykalne [physical
stance]. W tym przypadku dla przewidywania zachowania się przedmiotu stosujemy znane
nam prawa fizyczne. Nastawienie projektowe jest w stosunku do tego nastawienia pewnym
uproszczeniem. Nastawienie fizykalne również mogłoby służyć do wyjaśnień działania
komputera, lecz z uwagi na złożoność jego konstrukcji, zejście na poziom wyjaśnień
[ Pobierz całość w formacie PDF ]