[ Pobierz całość w formacie PDF ]
pochwały jego heroicznej śmierci, np. Cycerona i Brutusa.
211
jest to opis wyprawy, jaką odbył Cezar z Rzymu do Hiszpanii przeciw
pompejańczykom w 45 przed n. e.
212
Gellius (N. A. XVII, 9) informuje o tym zwyczaju Cezara. Zob. Aug. 88.
213
O tym wypadku mówi szczegółowo Appian (Bellum civile II 56-57), Plutar (Cez.
XXXVIII), Florus (IV 2, 37). Plutarch przytacza takie słowa Cezara: Płyń śmiało prz
falom, wieziesz Cezara i jego los razem z nim płynący". A. Florus: Czego się lękasz?
Wieziesz Cezara".
214
Wyprawa ta zakończyła się zwycięstwem pod Tapsus (r. 46).
215
Wydarzenie to opisuje także Plutarch (Cez XXXIX)
216
Appian (Bell. civ. II 88) opowiada, że Cezar po bitwie pod Farsalos (r. 48) w pościgu a
uciekającym Pompejuszem przeprawiał się przez Hellespont na łodziach. Kasjusz ptynąl
z flotą siedemdziesięciu trójrzędowców. W przekonaniu, że Cezar przeciw niemu płynie,
wzniósł ręce gestem błagalnym i poddał mu się z całą flotą.
217
Appian tak opisuje to wydarzenie (Bell. civ. II 60): Gdy Scewa został zraniony w oko,
wystąpił naprzód i wezwał centuriona Pompejuszowego do ratowania go jako zbiega. Ale
gdy przybiegło do niego dwu żołnierzy, jednego zabił, drugiemu odciął ramię. Ucierpiał
także dowódca warowni, M i n u c j u s z, gdyż w twarz ugodziło go sto dwadzieścia
pocisków, odniósł sześć ran i również stracił oko. Ich obu Cezar odznaczył. Tu
Swetoniusz całą akcję przypisuje Scewie. Przekaz Plutarcha (Cez. XVI) bliższy jest
opisowi Swetoniusza.
218
Herodot (VI 114) opowiada w związku z bitwą pod Maratonem, że Ateńczycy po
zwycięstwie ścigali Persów aż do morza. W tej walce Ateńczyk Kynegejros, brat
Ajschylosa, chwycił ręką koniec rufy okrętowej, odcięto mu toporem rękę i zginął.
219
P l a c e n t i a, dziś Piacenza, na południe od środkowego biegu Padu. Mowa tu o wy-
padku z r. 49 przed n.e. Wojsko domagało się wypłaty obiecanych przez Cezara pięciu
min (400 sestercyj) na głowę. Cezar z Marsylii przybył tu natychmiast. Początkowo
chciał stracić co dziesiątego z IX legionu, który wszczął bunt, ale na błagania dowódców
tego legionu zgodził się, żeby losowało tylko stu dwudziestu uchodzących za
przywódców, aż tych dwunastu miało być straconych. Wiadomość tę przekazuje Appian
(Bell. civ. II 47).
220
Ten fakt opisuje dramatycznie Appian (Bell. civ. II 92-94). W Rzymie wybuchły
zaburzenia wśród wojska z powodu niewypłacenia po bitwie pod Farsalos obiecanych
przez Cezara nagród i zbyt długiego zatrzymywania w służbie. Cezar z Azji wrócił do
Rzymu i wysłał jako swego przedstawiciela Salustiusza Krispusa (historyka) z
propozycją wynagrodzenia. O mało go nie zabili. Wtedy Cezar sam zjawił się
niespodziewanie na mównicy. %7łołnierze nie ośmielili się żądać od niego nagród, więc
domagali się zwolnienia licząc na to, że Cezar bardzo potrzebuje wojska. Tymczasem
Cezar rzekł: Zwalniam was i wypłacę wam wszystkie obiecane sumy, kiedy triumf z
innymi odbędę. Po chwili zaczął: Kwiryci" (tj. uznał ich już za zwolnionych z wojska),
wtedy nastąpiła gwałtowna reakcja żołnierzy.
221
Hiempsal II, król Numidii, ojciec Juby I, pozbawiony tronu, odzyskał go dzięki
Pompejuszowi. Cezar popierał przeciw niemu potomka Masynissy, Masyntę.
222
Hiempsal usiłował zobowiązać Masyntę do płacenia mu danin (stipendia). Ten przybył
do Rzymu i przedstawił swą sprawę przed senatem. Ale senatorowie dali wiarę Jubie,
synowi Hiempsala, i uznali Masyntę za stipendiarius.
223
Caius V a l e r i u s C a t u U u s. wielki poeta liryczny rzymski, pochodził z Werony.
Opisał dzieje swej miłości do Lesbii (Klodii, siostry trybuna Klodiusza, żony konsula
Kwintusa Cecyliusza Metella Celera). Dotkliwie wyszydził stosunek miłosny Cezara do
Mamurry (pieśń 29, 57).
224
M a m u r r a, rycerz rzymski z Formiów w Lacjum. służył pod Cezarem w Galii,
gdzie zdobył wielkie bogactwa. Rozrzutnik. Pierwszy w swym domu na mons Caelius w
Rzymie miał kolumny wyłącznie marmurowe i ściany wykładane płytami
marmurowymi.
225
W r. 82 przed n.e. w kraju Sabinów.
226
Ilerda. miasto w Hiszpanii na północ od rzeki Ehro. Kapitulacja Marka Petrejusza i
Lucjusza Alraniusza nastąpiła 2 sierpnia 49 r. przed n.e.
227
F a u s t u s C o r n e l i u s S u 11 a. zob. uw. 107.
228
L u c i u s luli u s Caesar Młodszy, wnuk Juliusza Cezara Strabona po bracie.
229
Aulus Caccina. zagorzały zwolennik Pompejusza. za gwałtowny paszkwil na Cezara
został skazany na wygnanie w r. 48 przed n.e. Aby uzyskać ułaskawienie, odwołał
zarzuty i sławił łaskawość Cezara w piśmie pt. Quereltae (Skargi) w r. 46 przed n.e.;
230
Cezar został konsulem po raz pierwszy w r. 59 przed n.e., drugi - w 48 r., trzeci \y 46
r., a potem każdego roku następnego.
231
W pazdzierniku 49 r. przed n.e. Po upływie dwu miesięcy zrzekł się jej. W pazdzien
ku r. 48 ponownie otrzymał tę godność na rok. Po bitwie pod Tapsus (r. 46) na lat dziesi
jako urząd corocznie odnawiany. W lutym r. 44 wybrano go dyktatorem dożywotnim.
232
Na podstawie materiału inskrypcyjnego można stwierdzić, że Juliusz Cezar użyv
tytułu Imperator bezpośrednio po nazwisku; dopiero August zamiast imienia Caius uży
tytułu Imperator od r. 29 przed n.e. - wedle przekazu Diona LII 41,3 - a nawet wcześn bo
od r. 38 - wedle monety bitej przez Agryppę w r. 38. Nazwisko rodowe (gentilicium), luli
odrzucił August już po adopcji. W r. 27 przyjął tytuł Augusta, nazywał się więc odtąd:
Impera (zamiast Caius) Caesar Divi filius Augustus.
233
Igrzyska cyrkowe rozpoczynały się od uroczystej procesji, tzw. pompa. Brały w i
udział: tensae. tj. nosze na wizerunki bóstw.
234
Wezgłowie (puhinar) to uroczyste łoże, na którym składano postacie bogów, ki
odprawiano modły błagalne w imieniu państwa, tzw. supplicationes.
235
Luperkami nazywano kapłanów Fauna. Cezar dodał jeszcze kolegium luperl Juliusza:
luperci luliani.
236
Miesiąc Quinctilis, lipiec, stał się miesiącem Juliusza: mensis lulius od r. 44.
237
Był to Caius C a n i n i u s Rebilus, obdarzony godnością konsula na mis Kwintusa
Fabiusza Maksyma, który zmarł 25 grudnia 45 r.
238
Titus Ampius Balbus, trybun ludowy z r. 63 przed n.e., pretor w r. 58, gorliwy
pompejańczyk.
239
L u c i u s Cornelius Balbus, pełnomocnik finansowy Cezara. Po śmierci Cezara na
usługach Oktawiana, konsul z r. 40 przed n.e.
240
Caius Trebatius Test a, trybun wojskowy Cezara w Galii. W wojnie domowej brał
udział po stronie Cezara. Znany prawnik.
241
Lucius Pontius Aquila, trybun ludowy z r. 45 przed n.e. i zaciekły wróg Cezara. Wziął
udział w spisku na jego życie.
242
Zwięta Latyńskie obchodzono w terminie wyznaczanym corocznie przez konsulów.
Ustanowione jako święta związku latyńskiego jeszcze w epoce królewskiej, były
[ Pobierz całość w formacie PDF ]